काठमाडौं । कलासँग जोडिएका जो–कोहीका लागि सर्वविदितै छ सिर्जना सुब्बा रंगमञ्चकी एक शसक्त अभिनेत्री हुन् । आफ्नो जीवन्त अभिनय कलाकै कारण उनी एकपछि अर्को खुड्किलो चढ्दैछिन् । रंगमञ्चमा होस् वा पर्दामै किन नहोस्, कलाका खुड्किलाहरु पार गर्दै आउँदा उनी ‘युमा’सम्म आइपुगेकी छन् । सिर्जना निर्देशित नाटक ‘युमा’ यतिखेर अनामनगरस्थित मण्डला थिएटरमा मञ्चन हुँदै आएको छ । यस नाटकमा अभिनयमा जस्तै निर्देशन कलामा पनि सिर्जनाको दम र क्षमता पाइन्छ  ।

दर्जनौ नाटकमा अभिनय गरिसकेकी सिर्जनाका लागि ‘युमा’ एउटा टर्निङ प्वाइन्ट हो । अब उनी अभिनेत्रीमात्र होइन, ‘युमा’मार्फत निर्देशक बनेकी छन् । ‘युमा’ को निर्देशनसँगै सिर्जनाले एउटा आफ्नो इच्छा पनि पूरा गरेकी छन् किनकि, पछिल्लो केही वर्षयता उनी भन्दै आएकी थिइन्, ‘अभिनयपछि मेरो उद्देश्य नाटक निर्देशन गर्नु हो ।’

‘युमा’ एक नारी पात्र हो । नाटकले नारीको अवाज ओकल्छ । सरसर्ती ‘युमा’ यही हो । तर होइन, नाटक ‘युमा’ मा सिर्जनाको कला र शिल्पी हेर्न लायक छ । आख्यानकार युग पाठकले लेखेको यस नाटकमा नारी आवाज र पीडामात्र छैन । वर्तमान परिवेश छुने प्रेमकथा पनि छ ।

नाटक ‘युमा’ लिम्बू मिथकमा आधारित छ । युमा (सिर्जना) लिम्बू समुदायकै युवती हुन्छिन् जो नाटकको मुख्य पात्र हुन् । जसले गर्दा पनि नाकट ‘युमा’ लिम्बू संस्कृति र मिथक वरीपरी घुम्छ भन्ने नामैले दर्साउँछ । अनि जब मञ्चन भइरहँदा संयोजन गरिएको ध्वनी तथा संगीतले झनै प्रस्ट पार्छ कि ‘युमा’ नाकटमा लिम्बू समुदायको मिथकलाई प्रयोग गरिएको हो ।
‘युमा’ को कथासारमा निर्देशक सिर्जनाले आफ्नो कौशल राम्रै प्रस्तुत गरेकी छन् । नाटक हेरिरहँदा लाग्छ, ‘युमा सिर्जना सुब्बा निर्देर्शित पहिलो नाटक होइन ।’ नाटक हेरिसकेपछि सिर्जनाको कामलाई प्रशंसा नगर्ने दर्शक देखिएन । ‘युमा’ मा निर्देशक आफै मूख्य चरित्रमा देखिनुले पनि दर्शक उत्साहित हुन्छन् । लिम्बू संस्कृतिमा ‘युमा’ आफैमा एक शक्तिशाली नारी पात्र हो । सोही अनुरुप नाटकमा सिर्जनाले व्यवहारिक कलाको नेतृत्व पनि गर्छिन् । नाटक ‘युमा’ नारीपात्रमा केन्द्रीत भएकाले पुरुषवादलाई व्यंग्य गरिएको छ भने अर्कोतिर वैदेशिक रोजगारी र त्यसले समाजमा पारेको प्रभाव तथा मनोविज्ञानलाई यर्थातपरक रुपमा नाटकमा उतारिएको छ ।

‘युमा’ मा सिर्जनाका अलावा पशुपति राई, अंकित खड्का, जीवन भट्टराई, लक्ष्मी बर्देवा, केनिपा सिंह, सुलक्षण भारती, सरिता साह, सन्देश लामिछाने, विनिता गुरुङ र रञ्जना ओलीले अभिनय गरेका छन् । सबै कलकारको अभिनय प्रसंशा योग्य छ । यो नाटक ३१ गतेसम्म मञ्चन हुनेछ । तस्बिर : नविन गुरुङ/streetnepal.com