–धनबहादुर खड्का

करिब छ वर्षजति मैले अभिनेता श्रीकृष्ण श्रेष्ठको ‘संगत’ गरेँ । यहाँ संगतलाई मैले त्यति ‘ब्रोड’ अर्थमा प्रयोग गरेको होइन । ‘संगत’को सट्टा ‘टच’ या ‘सम्पर्क’ शब्द सायद उपयुक्त हुन्थ्यो । तर, ‘टच’ अलिक हलुका सुनिन्छ ।
‘संगत’का आधारमा म बिना कुनै संशय भन्न सक्छु– श्रीकृष्ण सीधा कलाकार थिए । र, थिए एउटा असल मानिस । ‘ए गुड ह्युमन बिइङ !’ हाम्रो समयको विडम्बना के हो भने ‘बिग ह्युमन बिइङ’ यहाँ बग्रेल्ती छन् । अर्थात्, ठूला मान्छे । गल्लीका ठूला मान्छे, चोकका ठूला मान्छे, शहरका ठूला मान्छे, जिल्लाका ठूला मान्छे… यहाँ र त्यहाँका ठूला मान्छे, यो क्षेत्र र त्यो क्षेत्रका ठूला मान्छे । तर, असल मान्छे ? त्यो दुर्लभ जीव भएको छ ।
टेलिभिजनमा एक दर्जन पटक अनुहार देखिएपछि आफूलाई सेलिब्रिटी ठान्नेहरूको देश हो यो । सेलिब्रिटी शब्द नै मूलतः दम्भ र अभिमानको प्रतीक भएको छ । तर, २५ वर्षको फिल्मकर्मको एउटा युग नै बाँचेर पनि श्रीकृष्णले आफूलाई कहिल्यै सेलिब्रिटी या स्टार ठानेनन् । उनले आफूलाई जनसाधारणको तहभन्दा माथि राखेर कहिल्यै असाधारण सोचेनन् ।
उनी सरल थिए, साधारण थिए । कसैका कुरा काट्दैनथे । ‘कन्ट्रोभर्सी’बाट १२ हात पर बस्थे । चर्चाका लागि तिकडम र हतकण्डाका कुनै पनि हद नाघ्न पर नहट्ने फिल्मकर्मीहरूको भीडबाट उनी १२ कोस टाढा थिए ।
यति भन्न सकिन्छ– उनी प्रतिभाशाली अभिनेता र असल मान्छे थिए ।

हिन्दू धर्मावलम्बीहरू ‘अलौकिक’ श्रीकृष्णको जन्मोत्सव मनाउने तयारी गरिरहेका छन् । दुःखको कुरा– यही बेला ‘लौकिक’ श्रीकृष्णको शोकमा थुप्रै नेपाली डुब्नुप¥यो ।
अलौकिक श्रीकृष्णलाई जसरी लोकले मानेको छ, लौकिक श्रीकृष्णलाई पनि नेपालीहरूले उस्तै आत्मीय ठाने । उनलाई अन्तिम श्रद्धाञ्जली दिन मानवसागर नै उर्लियो ।
पहिलोपल्ट श्रीकृष्णलाई आठ कक्षा पढ्दै गर्दा देखेको थिएँ, भीसीडीमा । त्यतिबेला उनलाई हेर्न सानोतिनो मानवसागरै झेल्नुपरेको थियो, जस्तो अन्तिमपल्ट उनको पार्थिव शरीर हेर्न झेल्नुप¥यो ।
हाम्रो गाउँमा कहिलेकाहीँ सदरमुकामबाट भीसीडी ल्याएर चौरमा फिल्म देखाइन्थ्यो । स्कुलको वार्षिकोत्सव थियो त्यो दिन । स्कुलको चौरमा भीसीडी देखाइयो । पहिलोपल्ट उनलाई पाँच सयभन्दा बढी दर्शकमाझ कुर्सीमा चढेर फिल्म ‘आफ्नो मान्छे’मा हेरेको थिएँ । श्रीकृष्णको भौतिक शरीरलाई अन्तिमपटक हेर्न प्रज्ञा भवनको दोस्रो तलामा चढ्नुप¥यो ।
बलिष्ठ ज्यान तथा चकलेटी अनुहारका धनी र राम्रो नाच्ने श्रीकृष्णको व्यक्तित्वको प्रभाव त्यही फिल्मले छाडिदियो । त्यसपछि उनका भेटेसम्मका फिल्म हेरियो । उनको फ्यान भइसकेको थिएँ । उनीसँग भेट गर्ने सपना देख्न पनि मलाई निकै महँगो पथ्र्याे त्यतिबेला ।
२०६६ सालमा उनको फिल्म ‘कहाँ भेटिएला’ चल्दा म नेपाली फिल्मको दर्शक बढी थिएँ, थोरै पत्रकार । भर्खरै पत्रकारिताको बाटोमा हिँडिरहेको मैले एउटा श्यामश्वेत साप्ताहिक पत्रिकाको ‘अर्काे पाटो’ भन्ने स्तम्भका लागि कलाकारको अन्तरवार्ता लिन थालेको थिएँ । तर, स्टार कलाकारसम्म पुग्न सकेको थिइनँ । फिल्म हेरिसकेपछि उनको अन्तरवार्ता लिने जोश चल्यो । भर्खरै कलाकारितामा लागिरहेकाहरूले कुराकानी गर्दा देखाएको नखराले उनी नाम नचलेको (पत्रिका र पत्रकार दुवै) लाई अन्तरवार्ता दिन तयार होलान् जस्तो लागेन । एकचोटि प्रयास गरी हेर्न भनेर उनलाई फोन गरेँ । उनले मेरो र मेरो पत्रिकाबारे धेरै ‘इन्क्वाइरी’ नगरी भोलिपल्ट भेट्न बोलाए ।
अहिले मलाई लाग्छ, त्यतिबेला उनले त्यति सहज ढंगले कुरा गर्ने समय नदिएको भए मेरो आत्मविश्वास मजबुत हुँदैनथ्यो । म आजको अवस्थामा आइपुग्न निकै समय लाग्न सक्थ्यो । विद्यार्थीलाई जाँच लिएजस्तो पहिल्यै तयार परेका १३ प्रश्नको उत्तर मागेर फर्किएँ । उनीसँगको कुराकानीपछि म स्टारहरूको अन्तरवार्ता लिन हौसिएँ । त्यो कोलममा लगातार ‘ठूला’ कलाकारहरूको कुराकानी छाप्न थालेँ । र, यसरी म रंग क्षेत्रको कलमकारितामा आबद्ध भएँ ।
अरू हिरोका जस्ता श्रीकृष्णका लगातार फिल्म आउँदैनथे । त्यसकारण उनीसँग त्यति धेरै भेटघाटका अवसर जुरेनन् । तीन वर्षअघि शुक्रवारकै लागि एउटा अन्तरवार्ता गरेको थिएँ । त्यसपछि पत्रिकाका लागि भेटमा भन्दा बढी फोनमा कुरा भयो ।
अन्तिमपल्ट लामो समय लिएर कुराकानी चार महिनाअघि भएको थियो । गौशालामा रहेको उनकै फिटनेस सेन्टरमा बसेर उनको जीवन र स्वास्थ्यका गफ धेरै गरेका थियौँ । ‘हिरोको स्वास्थ्य ठीक छ’ शीर्षकमा स्वास्थ्य क्षेत्रकै एउटा पत्रिकामा त्यो कुराकानी छापिएको थियो ।
आर्मी बन्न चाहन्थे उनी
अनौपचारिक कुराकानीमा श्रीकृष्णले आफ्नो बाल्यकालको इच्छा जाहेर गरेका थिए, ‘मलाई आर्मीमा जाने खूब रहर थियो ।’ फिल्म उनले ‘नसोचेको करिअर’ बताएका थिए । उनका अनुसार परिवारका सदस्यमा उनका डाक्टर दाइ ‘भाइले पनि आफ्नै पेशामा आएर सहकार्य गरोस्’ भन्ने चाहन्थे । बुवाको भने उनलाई वकिल बनाउने इच्छा थियो । आर्मी र वकिल बन्नका लागि उनले ट्राई नै गरेनन् । काम गर्न सक्ने भएपछि उनले पहिलो गरेको काम नै औषधि बेच्ने थियो । आठ कक्षा पढदापढ्दै औषधि बेच्नकै लागि छ महिने जनरल मेडिकल कोर्स गरेका थिए । एसएलसी नसकाउञ्जेल काठमाडौँस्थित नरदेवीमा रहेको मेडिकलमा बसेर औषधि बेचे । एसएलसी पास भएपछि उनका दाजुको मार्गनिर्देशअनुसार डाक्टरी पढ्न तम्सिए । टिचिङ अस्पतालमा एक महिनासम्म पढ्न गए पनि । भन्थे, ‘मलाई डाक्टर पढ्न खास मन लागेन । त्यसपछि छाडिदिएँ । परिवारले पनि रुचिको बाटो समातोस् भनेर करबल गरेन ।’
स्वास्थ्यप्रति सधैँ सचेत
उनले चलाएको फिटनेस सेन्टर व्यवसाय कम उनको आत्मसन्तुष्टिका लागि बढी थियो । उनले त्यतिबेलै भनेका थिए, ‘डाक्टर भएको भए बिरामी भएपछि मात्रै उपचार गर्थें, डाक्टर नबनेकाले आज म मान्छेलाई बिरामी नै नहुने बनाउन खोजिरहेको छु ।’
रोगका कारण अल्पायुमै परलोक भएका श्रीकृष्ण आफ्नो स्वास्थ्यप्रति सधैँ सचेत थिए । सानैदेखि जिम नियमित थियो । उनले भनेका थिए, ‘२५ वर्ष कटेपछि ज्यानले एक्सरसाइजको आवश्यकता महसुस गर्छ भन्ने थाहा थियो । त्यसले गर्दा पनि त्यसपछि एक्सरसाइज झन् नियमित गर्न थालेको हुँ ।’
आफ्नो स्वास्थ्यका लागि माछामासुको सोख कमजोरी भएको बताएका थिए । बिहीवार नियमित फास्टिङ थियो । प्रेसर, सुगरजस्ता रोग जाँच्ने मेसिन किनेर घरमै राखेको बताउँथे ।
स्वास्थ्यका मामिलामा सानैदखि सचेत श्रीकृष्णलाई भने रोगहरूले पिछा छाडेनन् । केही वर्षअघि रगत क्यान्सरले नराम्रोसँग थलिए । त्यतिबेला उनलाई मेडिकल साइन्सले ठूलो गुन लगायो । तर, यसपटक मेडिकल साइन्सले उनको जीवन रक्षा गर्न सकेन ।
साँच्चीकै हिरो
पर्दामा सफल हिरो भए पनि त्यो छवि यथार्थमा कायम राख्न सजिलो कुरा होइन । ‘चर्चा’ र ‘कन्ट्रोभर्सी’ परिपूरक ठानिने फिल्म क्षेत्रमा रहेका उनी सदा यसभन्दा पर रहे । न कहिल्यै चर्चाको लोभ गरे, न कहिल्यै कन्ट्रोभर्सीमा आउने गलत काम गरे । जीवन र व्यवसायको सन्तुलनले फिल्म बाहिर पनि उनको छवि हिरोकै बन्यो ।
पर्दामा श्रीकृष्ण रुचाउनेहरू बेरोजगार युवा र विद्यार्थी धेरै थिए । किनभने, उनले धेरै फिल्ममा यही वर्गको प्रतिनिधित्व गरेका छन् । नेपाली फिल्म हेर्ने दर्शकको मन उनले पर्दामा अभिनय गरेर जितेका थिए । नेपाली फिल्म नहर्ने दर्शक पनि उनका फ्यान थिए । किनकि, फिल्म नहेरे पनि उनले डान्स गरेका गीत ‘काठमाडौँको नौतले धरहरा’, ‘रामजाने’, ‘चट्ट रुमाल’ ‘त्रिशूली बगेर’, ‘कहाँ भेटिएला’मा विद्यार्थीकालमा धरैले कम्मर मर्काएका छन् । अन्ताक्षरी खेल्दा पनि ती गीतलाई जिब्रोमा ल्याएका छन् ।
लामो समय अविवाहित रहेका उनको निजी जीवनबारे कुनै ‘गसिप’ बन्न पाएन । सरल स्वभावका मृदुभाषी र मिलनसार उनलाई फिल्मकर्मीहरू मायाले ‘श्री’ भन्छन् । उनी साँच्चीकै श्री थिए ।
सफल प्रेमी
छयालिस वर्षसम्म अविवाहित रहेका श्रीको श्वेता खड्कासँग गहिरो प्रेम थियो । फिल्म ‘कहाँ भेटिएला’का लागि हिरोइन खोज्ने क्रममा उनले श्वेतालाई भेटेका थिए । नयाँ हिरोइनको खोजी क्रममा नृत्यनिर्देशक वसन्त श्रेष्ठसँग नृत्य सिक्न आएकी श्वेतालाई भेटेर श्रीकृष्णले फिल्मको अफर गरेका थिए । आफ्नो रुचि भए पनि घरपरिवारले फिल्म क्षेत्रमा आफू संलग्न भएको नरुचाउने बताएकी थिइन् । त्यसपछि श्री आफैँ श्वेताको परिवार भेट्न गएर श्वेतालाई हिरोइन बनाउन राजी गराएका थिए ।
फिल्म ‘कहाँ भेटिएला’मा दर्शकले यो जोडीको केमेस्ट्री रुचाए । फिल्म सुपरहिट भयो । श्री र श्वेता त्यतिञ्जेल मिल्ने साथी भइसकेका थिए, तर उनीहरूको सम्बन्धको कहिल्यै उच्छृंखल आयाम भएन । भेट भएको पाँच वर्षपछि अघिल्लो वर्षमात्रै आफूहरू प्रेममा रहेको खुलाएका थिए । श्वेतासँगको प्रेमलाई गत असार २३ गते विवाहमा परिणत गरे । विवाहकै भोलिपल्ट श्वेतासहित उपचारका लागि उनी भारत पुगेका थिए ।
अन्तिम चिनो कोहिनूर
देशभर अनगिन्ती भित्ताहरूमा टाँसिएका छन् श्री । हलहरूमा उनी अभिनीत फिल्म ‘कोहिनूर’लाई दर्शकले रुचाइरहेका छन् । २५ वर्षसम्मा आफ्नो क्रेज जोगाइराखेका उनको दर्शकसँगै फिल्म हेर्ने अपेक्षा थियो । अस्पतालको शड्ढयामा मृत्युसँग लड्दै गर्दा उनले केही दिनअघि शुभचिन्तकलाई सन्देश पठाएका थिए, ‘सुखदुःख भनेको एउटा चौतारी हो, कहिले दुःख त कहिले सुख आइरहन्छ । चाँडै तपाईंहरूसँगै सिनेमा हेर्नेछु ।’ आशा भरिएको उनको यो सन्देश प्राप्त भएको तीन दिन नबित्दै हजारौँ शुभचिन्तकका लागि यो अन्तिम सन्देश भयो ।
२०४६ सालमा रिलिज फिल्म ‘भुमरी’बाट उनले फिल्मयात्रा थालेका थिए । २०५१ सालमा रिलिज ‘नाता’बाट दर्शकमाझ हिरोका रूपमा देखिए । रंगमञ्चबाट अभिनय क्षेत्रमा प्रवेश गरेका उनले चान्स पाउनेबित्तिकै ‘डान्स’ देखाइहाले । २०५२ सालमा रिलिज ‘गरिब’, ‘झझल्को’लगायत फिल्मबाट डान्सिङ हिरोका रूपमा आफूलाई स्थापित गराए । डान्सिङ चकलेटी हिरोका रूपमा उनी सदाबहार भए । उनको पदचाप पछ्याउँदै आइपुगेका अरू हिरोहरूले उनलाई भेटेका छैनन् ।
सुरुमा सहायक भूमिकामा देखिँदै आएका उनलाई शिव रेग्मीले ‘आफन्त’ र ‘आफ्नो मान्छे’बाट मुख्य अभिनेताका रूपमा अघि बढाए । उनले मुख्य भूमिकामा अभिनय गरेका फिल्म असफल भएनन् । उनको लगनशीलता, क्षमता र स्वच्छ छवि यसका कारक थिए ।
स्थापित स्टाइल
नेपाली फिल्मका हिरोको स्टाइल दर्शकले फलो गरेको त्यति पाइँदैन । श्रीकृष्णको डान्स स्टेप र पोनी टेल कपालका धेरै फ्यान छन् । उनले फिल्ममा गरेको डान्स उतारेर देखाउने युवा जमात ठूलै छ । उनको पोनी टेल कपालको स्टाइल धेरै युवाले बनाएका छन् । अघिल्लो वर्ष फेशनकै रूपमा स्थापित यो स्टाइलको कपाल केही युवाले अहिलेसम्म कायम राखेका छन् । उनले केही वर्षसम्म अगाडि छोटो र पछाडिको एउटा झुप्पो कपाल लामो पारेर राखे ।
शवयात्रामा मानवसागर
श्रीकृष्णको शवयात्रामा मानवसागर नै उर्लियो । नेपाल सरकारको निर्णयअनुसार उनलाई उपप्रधान तथा भौतिक योजना तथा निर्माण मन्त्री प्रकाशमान सिंह र सूचना तथा सञ्चारमन्त्री मीनेन्द्र रिजालले नेपालको राष्ट्रिय झन्डा ओढाएर भावपूर्ण बिदाइ गरेका थिए । उनलाई बिदाइ गर्न प्रज्ञा भवनमा एमाओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड, गृहमन्त्री वामदेव गौतम र कानुनमन्त्री नरहरि आचार्य पनि पुगेका थिए । नेपाल प्रहरीको एक टुकडीले उनलाई शोक धुन बजाएर गारद सलामी पनि दियो ।
प्रज्ञाभवनका एक जना कर्मचारी भन्दै थिए, ‘नारायणगोपालपछि कलाकारलाई श्रद्धाञ्जली दिन दोस्रोपल्ट यसरी मानवसागर उर्लिएको हो ।’

शुक्रवार साप्ताहिकबाट