नेपाली बृहत् शब्दकोशका अनुसार थेगो भनेको ‘कुरा गर्दा बारम्बार दोहो¥याइने निरर्थक बोली, शब्द वा वाक्यांश’ हो । तर, हास्यकलाकारका लागि यसले ठूलो ‘अर्थ’ राखेको पाइन्छ । थेगो लोकप्रिय भएकै कारण थुप्रै हास्यकलाकारले जम्ने अवसर पाएका छन् । तर, केहीले थेगोकै कारण नरमाइलो क्षण पनि भोगेका छन् । कलाकार रवि डंगोलका अनुसार उनको ‘का बेइमान’ भन्ने थेगो तत्कालीन युवराज पारसका छोराले बोल्दा त्यो थेगो बन्द गर्न दरबारले आदेश नै गरेको थियो । झापामा रिक्सावालले यात्रुलाई ठट्टा गरेर ‘प्वाक्क मुखाँ’ हान्नुजस्तो’ भन्दा मरणासन्न हुनेगरी पिटाइ खाए । कलाकारहरूले आफूले सिर्जना गरेका केही चर्चित थेगोका कथा बाँडेका छन् ।

धोका दिनेलाई के भनौँ र खोइ
मदनकृष्ण श्रेष्ठ (हरिबहादुर–मदनबहादुर)
केही वर्षअघि कार्यक्रमको सिलसिलामा कतार पुगेका थियौँ । कार्यक्रममा दर्शकहरूले एकदमै हल्ला गरे । आयोजकले शान्त गर्न सक्दो प्रयास गरे । नसकेपछि आयोजकमध्येका एकजनाले खिन्न हुँदै भने, ‘धोका दिनेलाई के भनौँ र खोइ !’ हामी दुवै जना (मह)ले त्यो क्याच गरेका रहेछौँ । त्यसपछि लगत्तै हामीले ‘हरिबहादुर–मदनबहादुर’ गर्ने तयारी गरेका थियौँ, त्यो थेगो फ्याट्टै निस्कियो । त्यसैलाई मैले निर्वाह गरेको पात्रले बोल्ने कुरा भयो । सुरुमा त मलाई त्यो थेगो खासै जमेन जस्तो लागेको थियो । बिस्तारै यसलाई दर्शकले मन पराएको संकेत मिल्न थाल्यो । फोन नउठाए पनि, भनेको समयमा मान्छे नआए पनि, पैसा लिएर फिर्ता नदिएको प्रतिक्रिया दिँदा पनि सबैले भनेको सुनिन थाल्यो । हुँदा–हुँदा पछि त हाम्राअघि पनि भन्न थाले । मलाई देख्नेबित्तिकै भन्न थाले, ‘ऊ ऊ धोका दिनेलाई के भनौँ र खोइ !’
त्यसो गरे कसो होला
हरिवंश आचार्य (मदनबहादुर–हरिबहादुर)
मेरा धेरै थेगो हिट भए । तीमध्ये ‘यसो गरे कसो होला’ र ‘क्यानाम डिस्टर्ब’लाई चाहिँ धेरैले रुचाए । मदन दाइ र म स्क्रिप्ट लेख्दा र निर्देशन गर्दा प्रायः छलफल गरिरहेका हुन्थ्यौँ, ‘यसो गरे कसो होला ?’ त्यो धेरैपल्ट दोहोरियो होला । तर, ‘मदनबहादुर–हरिबहादुर’को बेला झन् धेरैपल्ट दोहो¥याइछ । त्यसपछि ‘हरिबहादुर’लाई यही थेगो सुहाउँछ जस्तो लाग्यो । ट्राइ गरिहेरेको, सुरुमै सुपरहिट !
‘क्यानाम डिस्टर्ब’ हाम्रै कलकार साथीबाट सापटी लिएको हो । उद्घव भट्टराई, जो जुँगे भट्टराईका नामले चर्चित हुनुहुन्छ, ले खूब प्रयोग गर्नुहुन्थ्यो त्यो । विशेषगरी उहाँलाई टेन्सन भयो वा कसैले सतायो भने ‘क्यानाम डिस्टर्ब’ फ्याट्टै आउँथ्यो । कहिलेकाहीँ हामीलाई पनि क्यानाम मदनकृष्ण, क्यानाम हरिवंश भन्नुहुन्थ्यो । यो मेरो मनमा गढेको रहेछ । पछि टेलिफिल्म ‘रात’को स्क्रिप्ट लेख्दा त्यो ठ्याक्कै आयो ।
का बेइमान
रवि डंगोल (तीतो सत्य)
मलाई मेरो असली नाम भन्दा ‘का बेइमान’का रूपमा चिन्ने धेरै छन् । नेवारी टोनमा बोलिएको ‘का बेइमान’ नेवार समुदायको स्वाभाविक बोली थियो सायद । किनभने, म पनि सुटिङमा कसैले जिस्क्यायो भने स्वाभाविक रूपमा कस्तो बेइमान मान्छे भन्न खोज्दा ‘का बेइमान’ आउने रहेछ । दीपकराज गिरीले यसलाई एकदमै ख्याल गर्नुभएको रहेछ । दीपकजीको घरबेटीले पनि उहाँलाई ‘बेइमान दीपक’ भनिरहने भएर उहाँलाई यो बढी क्याची लागेछ । एकदिन दीपकजीले मलाई ‘अब यो का बेइमान भन्ने बानीलाई टेलिफिल्ममा पनि प्रयोग गर्नुप¥यो’ भन्नुभयो । मैले नेवारी टोनमा त्यो बोलेँ । विशेषगरी युवा र बच्चाले त्यसलाई प्रयोग गर्न थाले । हुँदा–हुँदा पारस शाहका छोरा हृदयेन्द्रले पनि यो थेगो प्रयोग गर्न थालेछन् । उनले जसलाई पनि ‘का बेइमान’ भन्न थालेपछि दरबारमा हजम भएनछ । शाही शासनकाल भएकाले मलाई ‘त्यो थेगो नबोल्नू’ भन्ने आदेश आयो । २०६२ सालमा त्यस्तो आदेश आएपछि तत्काललाई रोकियो । पछि लोकतन्त्र आएपछि फेरि प्रयोग गर्न पाएँ ।
ए राता मकै
किरण केसी (जिरे खुर्सानी)
‘ए राता मकै’ मेरो मौलिक थेगो होइन, बरु जितु नेपालजीको वास्तविक थेगो थियो । ‘जिरे खुर्सानी’को सुटिङताका उहाँले जे गर्दा पनि भन्नुहुन्थ्यो, ‘ए राता मकै’ । मलाई यो थेगो एकदमै मन प¥यो । धेरै पल्ट प्रयोग गर्नुभएकाले पनि होला, मैले त्यो लवज तुरुन्तै क्याच गरिसकेको थिएँ । सुरुमा त ठीकैजस्तो मात्रै लागेको थियो । पछि दर्शकले पनि यही थेगो बोलेको सुनिन थाल्यो । त्यसपछि त्यो जेठान पात्र राता मकैमै परिणत भयो । मलाई किरण केसीभन्दा चिन्ने कम र राता मकैका नामले चिन्ने दर्शक धेरै छन् । एक समय राता मकै लहर यस्तो चल्यो कि रेस्टुरेन्ट, पानपसल, दोहोरी साँझ, मासु पसल, चोकलगायत नाम ‘राता मकै’ भए । अझै धेरै ठाउँमा राता मकै रेस्टुरेन्ट, मासुपसल छन् । तर, ती मेरा चाहिँ होइनन्, है ।
परेको म बेहोरौँला
राजाराम पौडेल (जिरे खुर्सानी)
यो मान्छे आवेगमा आएर बोल्ने वाक्यांश हो– ‘यसो गर्दे, केही प¥यो भने म बेहोरौँला ।’ वास्तवमा त्यस्तो भनिन्छ मात्रै । पर्दा चाहिँ त्यो मान्छे बेहोर्न छाडेर भाग्छ । यही परिस्थितिलाई ध्यानमा राखेर जितु नेपालले बनाउनुभएको थियो । उहाँले मेरो पात्रलाई यही थेगो दिनुभयो । मलाई त्यति नजम्ला कि भन्ने लागेर ‘नगरौँ, अर्कै सोचौँ’ पनि भनेँ । तर, जितुले ‘ट्राई गरी हेर्नुस्, परेको म बेहोरौँला’ भन्नुभयो । त्यही शैलीमा मैले सिरियलमा यो थेगो बोल्न थालेको त सबैको मुखमा चाँडै झुन्डियो । वास्तवमा यसको अर्थ गजबको लाग्छ । गर्न अरूले नै गर्छ, उसैलाई पर्छ । अनि, केही गर्न नसक्नेले भन्छ, ‘परेको म बेहोरौँला ।’
म त मर्छु कि क्या हो
सीताराम कट्टेल (मेरी बास्सै)
कतिपय अवस्थामा मनमा यस्तो भावना सिर्जना हुन्छ कि त्यसलाई शब्दले प्रस्तुत गर्नै सकिँदैन । कुनै कुरामा असाध्यै खुशी हुँदा मलाई के गर्नु, के गर्नु हुन्थ्यो । कुञ्जना घिमिरे ‘सुन्तली’ सुटिङबाहिर पनि मन पर्ने ! ‘मेरी बास्सै’मा जोडी भएर अभिनय गर्नुपर्ने भयो । आफूलाई मन पर्ने युवती अलिकति लजाएर हाँसिदिँदा सबै युवाको मनमा एकप्रकारको खुशीको तरंग फैलिन्छ । त्यो तरंगसँगै मलाई अलिअलि संकोच पनि पैदा हुन्थ्यो । के गरौँ, के गरौँ हुन्थ्यो । त्यसपछि फ्याट्ट आयो, ‘कस्तरी हाँस्छे, म त मर्छु कि क्या हो ।’ धेरैलाई यो थेगो मन परेछ क्यारे । पछि त कोही पनि जिउँदा रहन चाहेनन् ! सबैले भन्न थाले, ‘म त मर्छु कि क्या हो ।’
प्वाक्क मुखाँ’ हान्नुजस्तो
शिवहरि पौडेल (जिरे खुर्सानी)
पहिला ‘जिरे खुर्सानी’को नाम ‘फिरफिरे कलाकेन्द्र’ थियो । एकपटक नेपाल बन्दको दिन हामीले ‘फिरफिरे कलाकेन्द्र’को उद्घाटन गर्नुपर्ने दृश्य खिच्नुपर्ने भयो । म नेता पात्र भएकाले त्यसको उद्घाटन मैले नै गर्नुपरिगो । त्यो यस्तो सिन थियो कि, उदघाटनमा त तामझाम हुनुपर्ने तर केही पनि तामझाम देखिएन । न पत्रकार आएका छन्, न अरू नै । त्यो पात्र पीएसँग रिसाउनुपथ्र्याे । त्यो पात्र कनेर रिसाउनुपर्ने दृश्यमा मेरो मुखमा स्वाभाविक रूपमा आएछ, ‘प्वाक मुखमा हान्दिम् जस्तो, किन यस्तो कार्यक्रम राखेको ?’ अञ्जानमै आएको यो थेगोको महŒव हामीले बुझेनछौँ । दोस्रो भागमा कहीँ प्रयोग भएन । । बाटोमा हिँडिरहेको बेला एकजना दर्शकले भन्नुभयो, ‘त्यो प्वाक्क मुखाँ हान्नुजस्तो यसपालि किन नबोलेको, कस्तो राम्रो सुनिएको थियो ।’ त्यसपछि नियमित प्रयोग भयो । पछि त यो थेगो जताततै फैलियो ।
ठट्टामै कहिलेकाहीँ गलत ठाउँमा प्रयोग भइदिँदा धेरैले कुटाइ खाएछन् । झापामा एकजना रिक्साचालकले यही थेगोका कारण नराम्ररी कुटाइ खाएको सुन्दा खिन्न लाग्यो ।
तनावैतनाव छ, खल्तीमा दुई रुपैयाँ छैन
सुवास कार्की (भद्रगोल)
हाम्रो टेलिसिरियलको नामै ‘भद्रगोल’ । देशको अवस्था पूरै भद्रगोल, जताततै तनावैतनाव भएको कुरालाई टेलिसिरियलमा व्यंग्यात्मक तरिकाले प्रस्तुत गर्ने कुरा भयो । अर्जुन घिमिरे र कुमार कट्टेलले यो कुरालाई महसुस गर्नुभएको रहेछ । जसलाई हालखबर सोध्दा पनि ‘तनावैतनाव छ’ वा ‘के गर्नु, खल्तीमा दुई रुपैयाँ छैन’ भन्ने कुरा धेरै सुनिन्थ्यो । बेलाँसे भन्ने पात्रलाई प्रस्तुत गर्दा उसको अवस्थामाथि छलफल ग¥यौँ । इमानदार मान्छे, सबैले धोका दिएर निराश भएको बेलाँसेलाई यो थेगो सुहाउने निक्र्याेलमा पुग्यौँ । यो थेगो यस्तो हिट भयो कि अहिले त जो पनि ‘तनावैतनाव छ, खल्तीमा दुई रुपैयाँ छैन’ भन्छन् ।
शुक्रवारबाट