काठमाडौं । नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठान र चीन सरकारको संस्कृति मन्त्रालयअन्तर्गत स्थापित संस्था चिनियाँ संस्कृति अनुवाद एवं अध्ययन सहयोगद्वारा संयुक्त रुपमा ‘नेपाल–चीन संस्कृति प्रवद्र्धन, अनुवाद तथा प्रकाशनसम्बन्धी काठमाडौं सम्मेलन–२०७५’ आयोजना गरिएको छ । दुई दिनसम्म चलेको सम्मलेनमा संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री रविन्द्र अधिकारीले उद्घाटन गरेका थिए ।
सो अवसरमा मन्त्री अधिकारीले वैदिक ज्ञान र सभ्यताको उद्गमस्थल नेपालले चार हजार वर्ष पुरानो इतिहास बोकेको चीनले गरेको विकासबाट पाठ सिक्न सक्ने बताए ।

वाङ्मय शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशीले पाँचौँ शताब्दीमा चिनियाँ यात्रीद्वय फाहियान र हुयन साङ बौद्ध दर्शनको अध्ययनका लागि भारतको बाटो हुँदै नेपालको लुम्बिनीलगायतका क्षेत्रको भ्रमणमा आएपछि दुई देशबीच सम्बन्ध शुरु भएको र छैटौँ शताब्दीमा नेपाली राजकुमारी भृकुटीले चिनियाँ राजकुमार स्रङचङ गम्पोसँग विवाह गरेपछि सम्बन्ध अझ प्रगाढ भएको बताए ।
१३औँ शताब्दीमा कलाकार अरनिकोले चीन गएर बनाएको चैत्यले पनि दुई देशबीचको सांस्कृतिक सम्बन्ध विकासमा सहयोग गरेको उल्लेख गर्दै उनले भने, ‘सांस्कतिक क्रान्तिका बेला प्राचीन गुम्बा, मस्जिद, चर्चजस्ता संरचना भत्काइँदा पनि नेपालसँगको सम्बन्धकै कारण अरनिकोले बनाएको चैत्य भने भत्काइएन ।
कार्यक्रममा नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका कुलपति गंगाप्रसाद उप्रेती, सदस्य सचिव प्रा. जगतप्रसाद उपाध्याय, चीनका लागि पूर्वनेपाली राजदूतद्वय डा. सुन्दरनाथ भट्टराई र डा. महेश मास्के, चिनियाँ संस्कृति अनुवाद एवं अध्ययन सहयोगका निर्देशक हुङ झुओ युईलगायतले सांस्कृतिक सम्बन्ध विस्तारमा सम्मेलन कोशेढुंगा सावित हुने विश्वास व्यक्त गरेका थिए ।
प्रतिष्ठानको अनुवाद डेक्सलाई चीनलगायत मित्र राष्ट्रका सांस्कृतिक आदानप्रदानअन्तर्गत पुस्तक अनुवाद गर्ने गरी जिम्मेवारी दिने तयारी भएको सदस्य सचिव प्रा. जगतप्रसाद उपाध्यायले जानकारी दिए । यससम्बन्धी सम्झौता गर्ने गृहकार्य भइरहेको उनले बताए । उनले भने, ‘नेपाली भाषामा प्रकाशन भएका प्रतिनिधि कथा र कविता चिनियाँ भाषामा अनुवादका लागि दिन छनोटको काम भइरहेको छ, यी कृति बंगाली, हिन्दी र उर्दू भाषामा पनि अनुवादको तयारी भइरहेको छ ।’
दुवै देशमा प्रकाशन भएका इतिहास, भूगोल, कला, संस्कृति, साहित्य, सभ्यता, द्विपक्षीयसम्बन्ध, विकास, विज्ञानप्रविधि, बालसाहित्य, जीवनी एवं समसामयिक विषयका पुस्तक अनुवाद गरी जनस्तरसम्म पु¥याई सम्बन्ध सुदृढ बनाइने उद्देश्य रहेको उनले बताए ।
चिनियाँ संस्कृति अनुवाद एवं अध्ययन सहयोगले सम्मेलनमा नेपाली भाषामा अनुवादका लागि चीनका ६० पुस्तकको सूची प्रस्तुत गरेको थियो । आगामी वर्ष १०० वटा चिनियाँ पुस्तकको सूची नेपालीमा अनुवादका लागि दिने गृहकार्य भइरहेको चिनियाँ संस्कृति अनुवाद एवं अध्ययन सहयोगका निर्देशक हुङ झुओ युईले कार्यक्रममा जानकारी दिए ।
महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाको ‘मुनामदन’ र धर्मरत्न यमीले नेपाल भाषामा लेखेको सोँदे अर्थात् ‘तिब्बतको जवाफ’ नामक पुस्तक चिनियाँ भाषामा अनुवाद भइसकेको छ । डायमण्डशम्शेर राणाको उपन्यास ‘सेतो बाघ’ अनिश मल्लले नेपालीबाट चिनियाँ भाषामा अनुवाद गरिरहेका छन् । ‘मुनामदन’ अंग्रेजी भाषाबाट चिनियाँमा अनुवाद भएको हो ।
नेपाल–चीनबीच सांस्कृतिक आदानप्रदानका बारेमा अनौपचारिक तहमा पटक पटक छलफल भएपछि पहिलो सम्मेलन आयोजना गरिएको हो । सम्मेलनमा नेपालीविज्ञ महेश पौडेलले ‘साहित्यिक अनुवाद ः नेपाल–चीन सम्बन्धको सांस्कृतिक सेतु’ र लिखत पाण्डेले ‘नेपालमा पुस्तक प्रकाशनको वर्तमान अवस्था’ विषयमा कार्यपत्र प्रस्तुत गरेका थिए ।
समापन कार्यक्रमलाई सम्बोधन गर्दै संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयका सचिव कृष्णप्रसाद देवकोटाले दुई देशबीचको सांस्कृतिक आदानप्रदानका लागि साहित्यिक कृतिको अनुवाद एवं प्रकाशनमा सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता जनाए ।
कार्यक्रमको समापनमा प्रतिष्ठानका कुलपति उप्रेतीले चिनियाँ भाषामा अनुवाद गर्न नेपाली पुस्तकको सूची तयारीको काम शुरु भइसकेको जानकारी दिए । उनले चीनबाट नेपाली भाषामा अनुवादका लागि आउने कृतिको संयोजनको कामसमेत प्रतिष्ठानले नै गर्ने बताए ।
सम्मेलनमा प्रा.डा. अभि सुवेदी, साहित्यकार निनु चापागाईं, प्रतिष्ठानका पूर्व सदस्य सचिव प्रा.डा. जीवेन्द्रदेव गिरी, प्राज्ञ सुलोचना मानन्धर लगायतका विद्वानले अनुवाद एवं प्रकाशनका लागि चिनियाँ सहयोग हुनुपर्नेमा जोड दिएका थिए ।